Drukuj
Kategoria: regionalizm
Odsłony: 2497

altFalkowski Stanisław udostępniał swój dom na potrzeby ruchu oporu.

Filipowice. Miejscowa szkoła była nieraz udostępniana na potrzeby ruchu oporu.

Fior Eugeniusz ps. „Famuła” (ur. 22. III. 1927 w Siekierczynie gm. Ciężkowice, syn Wincentego i Anny). W 1939 r. został zatrudniony jako woźnica u Eugeniusza Dzikiewicza - dzierżawcy dworu w Olszowej, działał w konspiracji małoletnich. Rozwoził meldunki, ludzi działających w konspiracji, sprzęt wojskowy itp. Bezpośrednio podlegał Kobylańskiemu.

Flakowicz Stanisłąw ps. „Tylicz” – mieszkaniec Zakliczyna nad Dunajcem. Udostępniał swój dom na potrzeby ruchu oporu.

Florkowski Włodzimierz – dr, uczestniczył w tajnym nauczaniu na poziomie średnim ogólnokształcącym. Uczył w latach 1944 – 1945 wszystkich przedmiotów na poziomie gimnazjalnym. Mieszkał w Wesołowie.

Fularz Tadeusz - udostępniał swój dom na potrzeby ruchu oporu.

Gac – staruszek, mieszkaniec Kończysk koło Zakliczyna nad Dunajcem. Mieszkał w chacie pod lasem (Dembrzą). Współpracował z ruchem oporu. Ukrył i przechował u siebie rannego Szlomo – syna rebego z Bobowej. Na nieprzytomnego Szlomo natknęła się N.N. – dziewczyna z Tymowej. Powiadomiła o tym Gaca i razem przenieśli go do pobliskiego domu starca. Patrz hasło: „Halberstam Szlomo”.

Gac Władysław ze Słonej, działał w konspiracji małoletnich.

Gajda Jan – żołnierz AK, łącznik. Zginął już po wyzwoleniu, gdy chciał usunąć krzyż, który Niemcy ustawili w miejscu, gdzie partyzanci podczas akcji „Turek” urządzili zasadzkę w Zawadzie Lanckorońskiej. Rozerwał go wybuch miny umieszczonej jako pułapka pod krzyżem.

Gajda N., – żołnierz trzeciej kompanii batalionu bojowego, której miejscem zgrupowania było wzgórze „Mogiła” w lasach Stróskich. Zginął zastrzelony podczas bitwy  z żandarmerią niemiecką w dniu 5. X. 1944 r.

Galas Józef., - pochodził ze Słonej, od stycznia 1940 – do połowy 1942 r. był gwardianem klasztoru Ojców Franciszkanów, a do listopada mieszkał jeszcze w nim. Był mocno zaangażowany w działalność konspiracyjną i zezwalał na prowadzenie jej przez innych zakonników. Współpracowali z nim w tym względzie o. Alojzy Joniec, o. Felicjan Dyka, o. Zygmunt Jaszczur i brat Błażej Madoń. O. Galas chętnie udostępniał pomieszczenia klasztorne na potrzeby ruchu oporu. Patrz też hasło: „Klasztor Franciszkanów w Zakliczynie nad Dunajcem”.

Garduła Maria ps. „Ziółko” wysiedlona z Łodzi. Jej ciotką była Aleksandra Ottmann,  a  narzeczonym Gerard Górnicki. Była członkinią WSK placówki „Zuzanna”, której dowódcą była Wanda Saładykowska. Po wojnie w grudniu 1945 r. wyszła za mąż za swojego okupacyjnego adoratora. Ślub wzięli w klasztorze O.O. Reformatów, dawał go im ksiądz Alojzy Joniec.

Gągola Czesław ps „Goliat” (20. VI. 1916 – 8. VIII. 1945), podporucznik, oficer płatnik I batalionu „Barbara” 16 pp AK. Na skutek donosu miejscowych ludzi został w dniu 8. VIII. 1945 r. zastrzelony został przed własnym domem przez funkcjonariuszy UB. Pochowany jest na cmentarzu w Brzozowej.

altGomoła Jan ps. „Jawor” (2. V. 1913 Duisburg – 7. XI. 1985 Tarnów), podporucznik. Od 1920 r. zamieszkiwał w Poznaniu. Służbę wojskową odbywał w 66 pp i w Korpusie Ochrony Pogranicza  w Czortkowie. Tam ukończył z wyróżnieniem szkołę podoficerską. Wziął udział w kampanii wrześniowej jako dowódca drużyny w 59 pp z 15 DP wchodzącej w skład Armii "Pomorze". Dostał się do niewoli niemieckiej i trafił do obozu jenieckiego w Skierniewicach z którego wydostał się 15 października 1939 roku i powrócił do Poznania. W lutym 1940 r. został wysiedlony do Krakowa, tam kontynuował wcześniej rozpoczętą pracę konspiracyjną w Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW), a po scaleniu w AK. Z kolei udał się w rejon lasów radłowskich na północ od Tarnowa, gdzie w maju 1944 roku utworzył oddział partyzancki AK "Janina". Został jego dowódcą i przyjął pseudonim "Jawor". Podczas  akcji "Burza" oddział "Janina" wszedł w skład I batalionu "Barbara" 16 pp AK i po uzupełnieniach mobilizacyjnych został przeformowany w 5 kompanię piechoty AK, zachowując ten sam kryptonim oraz dowódcę. Kompania pod dowództwem por. Gomoły przeszła cały szlak bojowy batalionu, wsławiając się 25 września 1944 roku w bitwie pod Jamną. Po wojnie por. Gomoła był prześladowany, aresztowany i więziony przez bezpiekę, najpierw w 1946 i 1947 roku w Poznaniu i po raz trzeci w 1953 r. w Jarocinie. Tułał się po wielu więzieniach aż do1955 roku. Następnie zamieszkał w Tarnowie. Niepoprawny patriota, brał jeszcze udział w opozycji lat 80 – tych XX w.

Gondek Jan ps. „Kruk” – mieszkaniec Paleśnicy. On ukrył dokumentację budowy zapory w Rożnowie, zdobytą przez Kazimierza Gierszyńskiego w ten sposób przyczyniając się do uratowania    w przyszłej akcji „Mosty” elektrowni i zapory w Rożnowie. Udostępniał swój dom na potrzeby ruchu oporu. Był dowódcą III plutonu placówki AK „Zygmunt I”. W 1943 r. został zastępcą dowódcy drużyny dywersyjnej przy placówce AK „Zygmunt I”.

Getto żydowskie w Zakliczynie nad Dunajcem. Podczas okupacji niemieckiej na terenie miasteczka w obrębie ulic Piłsudskiego, Malczewskiego i Browarki, utworzone zostało getto, gdzie na maleńkiej powierzchni stłoczono około 1500 Żydów miejscowych i z innych pobliskich miejscowości (Gromnika, Wojnicza, Czchowa i Bobowej). Teren getta obejmował około czterdziestu domów i otoczony był parkanem z desek z drutem kolczastym u góry. Brama wjazdowa znajdowała się między domem przy ulicy Piłsudskiego, w której pomieszczono „Judenrat”, a domem Ekerta przy rynku. Druga brama znajdowała się u wylotu ul. Piłsudskiego na ul. Malczewskiego. Gdy w 1942 r. getto zostało zlikwidowane, większość jego mieszkańców wywieziono do Bełżca, gdzie zostali wymordowani. Na miejscu pozostało około siedemdziesięciu Żydów, którzy mieli uporządkować teren. Z tych pięćdziesięciu Niemcy rozstrzelali w drugim etapie likwidacji getta,w przeddzień wigilii 23. XII. 1943 r. Pozostałe 20 osób Niemcy wywieźli: cztery kobiety umieścili w getcie w Tarnowie, a resztę rozstrzelali na cmentarzu żydowskim w Brzesku. Z osadzonych w getcie ocaleli jedynie: Regina Hudes, Salcia Ebenholz i młody Benek z Wojnicza. Przed utworzeniem getta zdążyli się ukryć jedynie dwaj młodzi Żydzi Abel i Moryc, ale jakie były ich dalsze losy nie wiadomo. Po wojnie do Zakliczyna przyjechała Salcia Ebenholz i zorganizowała ekshumację rozstrzelanych. W ostatniej partii rozstrzeliwanych był jej brat. Kilku uciekinierów żydowskich pracowało i ukrywało się w lasach stróskich. Budowali oni również bunkry ziemne, gdzie mieszkali oni sami i partyzanci. Poddawani tam byli również szkoleniu wojskowemu. Opiekował się nimi Józef Kusion ps. „Knieja”, „Kask”.

Gierczyński Kazimierz -  kierowca dyrektora budowy zapory w Rożnowie – Niemca Pakulata. W śmiałej akcji uprowadził on samochód tegoż wraz całą dokumentacją techniczną zapory, przyczyniając się do uratowania elektrowni i zapory w Rożnowie w trakcie przyszłej akcji „Mosty” .

Gołąb Bolesław ps. „Zawisza”. Był dowódcą drużyny minerskiej przy placówce AK „Zygmunt I”.

Góra Stanisław – sekretarz Urzędu Gminy w Zakliczynie nad Dunajcem. Działał w ruchu oporu. Udostępniał swój dom w Zakliczynie na potrzeby ruchu oporu.

Góra Jan ps. „Stały” – mieszkaniec Paleśnicy, ksiądz. Między innymi brał udział w akcji „Mosty”, przyczyniając się do uratowania elektrowni i zapory w Rożnowie. Ksiądz Jan Góra posługiwał w Paleśnicy przez 40 lat. Był on stryjem księdza Jana Góry OP – znanego dominikanina, przyjaciela młodzieży i pisarza. Jan Góra młodszy napisał  o swym stryju książkę „Pióro plebana” wydaną w poznańskim Pallotinum w 1986 r.               

altGórnicki Gerard  ( 13. VIII. 1920 r. w Strzyżowie nad Wisłokiem, - 31. VII. 2008 Poznań), syn Stanisława i Zofii z domu Korolewicz), kapral, dowódca drużyny I plutonu placówki AK „Zygmunt I”. Za działalność niepodległościową został aresztowany przez Niemców. W grudniu 1940 r. zbiegł z obozu karnego w Dębie koło Tarnobrzega. Ponieważ Maria Garduła, wysiedlona z Łodzi  była jego ówczesną dziewczyną, a miała ona ciotkę – Aleksandrą Ottmann, która była aptekarką w Zakliczynie nad Dunajcem, po ucieczce trafił do tej właśnie miejscowości. Od października 1941 r. do kwietnia 1942 ukrywał się tam   w klasztorze O.O. Reformatów, gdzie mieszkał w jednej celi z ks. Alojzym Jońcem, później u pani Flakowiczowej i w willi Zofiówka” przy ul. Jagiellońskiej. W Zakliczynie w r. 1943 zdał tajnie maturę. Do ruchu oporu AK trafił w kwietniu 1942 r. i uczestniczył w nim do grudnia 1944 r. Po ukończeniu szkolenia wojskowego otrzymał stopień kaprala i objął dowództwo drużyny w plutonie „Zagłoba”. Między innymi, brał udział w akcji „Turek” na terenie wiosek Zawada Lanckorońska i Melsztyn  z plutonem dywersyjnym podporucznika S. Stacha  Stacha oraz w nad zaporą wodną w Rożnowie. Wraz z Wacławem Grzegorczykiem zorganizowali akcję przejęcia dużej ilości butów wojskowych  z magazynu Urzędu Gminy na potrzeby konspiracji  i partyzantki. W lipcu 1944 r. uczestniczył w egzaminach z zakresu małej i dużej matury, które odbyły się z udziałem Tajnego Kuratora dr Włodzimierza Gałeckiego z Krakowa oraz dr Franciszka Mleczki z Łysej Góry w mieszkaniu Charkiewiczów w „Kocim Zamku” przy ul. Jagiellońskiej w Zakliczynie. Prowadził również szkolenia praktyczne żołnierzy AK w klasztorze zakliczyńskim. Po wojnie w grudniu 1945 r. wziął ślub z Marią Gardułą ps. „Ziółko” w kościele O.O. Reformatów w Zakliczynie. Dawał im go ksiądz Alojzy Joniec. W 1947 roku ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Obecnie mieszka w Poznaniu. Jest autorem wielu powieści. W książkach „Szukanie ocalenia” i „Dom na Pacyfiku” pomieścił liczne odniesienia do wydarzeń okupacyjnych na terenie regionu zakliczyńskiego.

Górowski Andrzej ps. „Grot” (ur. 7. XI. 1909 w Paleśnicy. Syn Wojciecha i Zofii ze Śliwów). „Oświadczenie świadka” z 15. IV. 1992 r. spisane w obecności inspektor Anny Niemiec. W okresie międzywojennym służył w wojsku w Warszawie. Był ordynansem majora Zbigniewa Osuszkiewicza – adiutanta marszałka Józefa Piłsudskiego. Brał udział w kampanii wrześniowej, przeszedł drogę od Pszczyny do Lwowa w XVI Pułku Piechoty Tarnów. W 1941 r. został zaprzysiężony przez Franciszka Niemca ps. „Zagłada” i wciągnięty do konspiracji. Przydzielony został do I drużyny, której drużynowym był prof. Julian Dudek.

Grabek Franciszek – kapral, pochodził ze Stróż. Prowadził ćwiczenia dla żołnierzy AK w klasztorze zakliczyńskim.

Grzegorczyk Karol – oficer, mieszkaniec Zakliczyna nad Dunajcem. W listopadzie 1939 r. został aresztowany i przepadł bez wieści.

Grzegorczyk Stanisław – mieszkaniec Zakliczyna nad Dunajcem. Współpracował z ruchem oporu.

Grzegorczyk Władysław ps. „Oskar” był dowódcą drużyny saperskiej przy placówce AK „Zygmunt I”. Wraz z Gerardem Górnickim zorganizowali akcję przejęcia dużej ilości butów wojskowych z magazynu Urzędu Gminy na potrzeby konspiracji i partyzantki. Zajmował się też dyspozycją  broni przechowywanej w klasztorze zakliczyńskim, broń przeznaczona była dla partyzantów w Woli Stróskiej.

Guśtak Paweł ps. „Wiecha”, „Wrzos” – dowódca plutonu trzeciego B. CH. Na terenie gminy Zakliczyn.

Gwoździec – niejednokrotnie szkoła i plebania w tej miejscowości były udostępniane na potrzeby ruchu oporu.