Bł. Jan Paweł II, o. Jan Góra, Marek Gołąb, o. Mariusz Dębiński, Kazimierz Korman, ks. Józef Piszczek, prof. Krzysztof Penderecki, Stefan Ściborowicz, Wiesław Woda, Władysław Żabiński – to osoby od 1999 roku uhonorowane najwyższym wyróżnieniem Gminy Zakliczyn – Honorowym Obywatelstwem. Procedura związana z nadaniem Honorowego Obywatelstwa rozpoczyna się od złożenia wniosku do Rady Miejskiej. Wniosek może złożyć grupa radnych, ale też np. stowarzyszenie. Podczas posiedzenia Zarządu Stowarzyszenia „Klucz” w dniu 10 września 2013 roku została podjęta decyzja o wystosowaniu wniosku do Rady Miejskiej w Zakliczynie o nadanie tytułu Honorowego Obywatelstwa profesorowi doktorowi habilitowanemu Stanisławowi Janowi Konturkowi. Wniosek na ręce przewodniczącego Rady Miejskiej w Zakliczynie Józefa Wojtasa w dniu 11 września złożył prezes Stowarzyszenia „Klucz” Kazimierz Dudzik. Połączone Komisje Rady Miejskiej a następnie Rada Miejska jednomyślnie, pozytywnie zaopiniowała wniosek. Taka decyzja otwiera drogę do kolejnego etapu, tj. wystosowania zapytania do kandydata na Honorowego Obywatela: czy wyraża zgodę na przyjęcie zaszczytu – jeśli decyzja jest na „tak”, pozostaje przyjęcie uchwały przez Rade Miejską w sprawie nadania tytułu i zazwyczaj podczas uroczystej sesji – nadanie Honorowego Obywatelstwa Gminy Zakliczyn. 15 stycznia 2014 roku w Europejskim Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego w Lusławicach podczas uroczystej sesji Rady Miejskiej w Zakliczynie jedenastym Honorowym Obywatelem Gminy Zakliczyn został prof. dr hab. Stanisław Jan Konturek. W imieniu Stowarzyszenia „Klucz” mowę okolicznościową (laudację) z okazji wręczania Honorowego Obywatelstwa Profesorowi, wygłosił prezes Kazimierz Dudzik – oto jej treść:
Szanowny Panie Profesorze!
Panie Przewodniczący, Panie Burmistrzu, Szanowni Goście i Uczestnicy uroczystej sesji Rady Miejskiej w Zakliczynie!
Przypadł mi w udziale wielki zaszczyt, a równocześnie przyjemność, przedstawienia Państwu sylwetki Pana Profesora Stanisława Jana Konturka – zakliczynianina - wybitnego polskiego, światowej sławy, fizjologa i gastroenterologa, któremu Rada Miejska w Zakliczynie, na wniosek Stowarzyszenia Promocji i Rozwoju Gminy Zakliczyn „Klucz”, przyznała tytuł Honorowego Obywatela Gminy Zakliczyn. Większość z nas tu obecnych doskonale zna działalność naukową i organizatorską Pana Profesora, ale pozwolę sobie w wielkim skrócie przybliżyć sylwetkę „Króla Polskiej Nauki”.
„E tenui casa saepe vir magnus exit” (Z małej chaty często wywodzi się wielki człowiek)
Pan prof. dr hab. Stanisław Jan Konturek urodził się 8 października 1931 w rodzinie wielodzietnej w Zakliczynie. Na czas okupacji przypada pierwszy etap edukacji Stanisława Konturka – dodać trzeba bardzo pilnego i zdolnego ucznia. Wydarzenia z okresu dzieciństwa musiały odcisnąć trwały znak na młodym, chłonnym umyśle. Nic dziwnego, że dewizą życiową prof. Stanisława Konturka stało się zdanie: „Jeśli nie dążysz do rzeczy niemożliwych, nigdy ich nie osiągniesz”. Krok po kroku, konsekwentnie dążył Pan Profesor do osiągania rzeczy niemożliwych. W 1950 roku I Liceum Ogólnokształcące w Tarnowie ukończył ze świadectwem dojrzałości Magna cum Laude (tzn. z wielką pochwałą), a potem Wydział Lekarski Akademii Medycznej im. M. Kopernika w Krakowie w 1955 roku z dyplomem Cum Laude.
Honoriusz Balzak powiedział, że „Nie istnieje wielki talent bez wielkiej siły woli”.
Swą drogę naukową rozpoczął u boku wielkiego polskiego fizjologa i nauczyciela prof. Jerzego Kaulbersza. W 1960 w wieku 29 lat uzyskał doktorat, a w 1963 habilitację. Warto powiedzieć, że rozprawę habilitacyjną pt. „Rola i znaczenie gruczołów dokrewnych w wydzielaniu żołądkowym i patogenezie wrzodu trawiennego u zwierząt doświadczalnych i u ludzi”, dr Stanisław Konturek obronił przed Radą Wydziału Lekarskiego AM w Krakowie w 1963 roku, ale na zatwierdzenie czekał 4 lata, głównie z powodu braku poparcia ze strony ówczesnych władz politycznych. Prawdopodobnie decydujący moment w życiu naukowym Pana Profesora to wyjazd na zaproszenie National Institute of Health do Los Angeles, pracując w Ośrodku Gastroenterologicznym kierowanym przez najbardziej znanego na świecie fizjologa i zarazem gastroenterologa doktora Mortona Grossmana. Było to jedno z pierwszych stypendiów podoktorskich, jakie amerykańska uczelnia przyznała Polakowi w dowód uznania jego dotychczasowej działalności naukowej. Pan Profesor opublikował, jako jedyny w Polsce i niewielu na świecie, kilkadziesiąt prac w amerykańskich, prestiżowych wydawnictwach medycznych. Ten dorobek plus doskonała opinii dr Grossmana, który pisał m. in. że prof. Konturek zadziwiał wprost niesamowitą zdolnością do pracy naukowej i naukową wyobraźnią, skłoniły amerykański uniwersytet do przyznania mu jako pierwszemu Polakowi specjalnej nagrody, a Amerykańskiemu Towarzystwu Gastroenterologicznemu do zaoferowania mu członkostwa, jakie nikomu z Polski i z krajów zza „żelaznej kurtyny” dotychczas nie udało się uzyskać. Jako pierwszy w okresie powojennym otrzymał prestiżowy 3-letni grant Bethesda z przeznaczeniem na „ustabilizowanie pozycji naukowej w kraju” – grant ten Pan Profesor przeznaczył na zakup nowoczesnej aparatury medycznej.
Jego Magnificencja Dziekan i Rektor prof. Stanisław Konturek
W 1969 roku dr Stanisław Konturek uzyskał tytuł profesora nauk medycznych. W czasie swojej pracy sprawował ważne funkcje kierownicze; był prorektorem Akademii Medycznej w Krakowie, wraz z przywróceniem Collegium Medicum w 1993 został dziekanem Wydziału Lekarskiego. Funkcję tę pełnił do 1996 roku, kiedy to został prorektorem Uniwersytetu Jagiellońskiego i przez trzy lata sprawował nadzór nad Collegium Medicum. Wśród studentów znany jest jako surowy i wymagający Profesor, zawsze jednak szczególną opieką otaczał tych, którzy pochodzili z Zakliczyna i okolic – nie znaczyło to, że mniej od nich wymagał – zawsze, gdy padało słowo Zakliczyn Pan Profesor stawał się łagodny, na jego twarzy gościł uśmiech i wtedy wiele wybaczał, np. spóźnienie na seminarium doktorskie u Profesora. Z czasem niektórzy studenci z premedytacją korzystali z tej jedynej profesorskiej słabości.
Frustra vivit qui nemini prodest - próżno żyje, kto nie jest użyteczny - mawia prof. Stanisław Konturek, który codziennie rozpoczyna pracę w nocy, zwykle między godziną drugą a trzecią - pisał 12 lat temu tygodnik Wprost w artykule pod tytułem „Królowie nauki”.
Profesor Stanisław Konturek jest niezwykle dociekliwym badaczem, czego dowodzą prowadzone przez niego długoletnie badania naukowe, wciąż poszerzane, które prowadzi zgodnie ze swoją dewizami: „Nie badaj nie istniejących zjawisk” i „Jeśli kolejne wyniki badań nie potwierdzają wcześniejszych i opartej na nich hipotezy, to szybko przejdź nad nimi do porządku dziennego, pozostaw je do weryfikacji innym”. Obszar zainteresowań naukowych prof. Stanisława Konturka obejmuje badania nad fizjologią i patologią układu pokarmowego, zwłaszcza zapalenia żołądka i choroby wrzodowej oraz zakażenia Helicobacter pylori. Prof. Stanisław Konturek jest autorem bądź współautorem ponad 1300 publikacji, w tym ok. 650 prac naukowych i ok. 100 prac poglądowych, jest autorem wielu podręczników akademickich. Prof. Stanisław Konturek był organizatorem 25 sympozjów międzynarodowych, w tym czterech kongresów dotyczących hormonów przewodu pokarmowego, motoryki żołądkowo-jelitowej, osi mózgowo-jelitowej i poświęconych obecnie noblowskiej bakterii Helicobacter pylori, większość odbyła się w Krakowie.
Pisarka Charlotte Perkins Gilman napisała kiedyś takie zdanie: „Jednym głównym obowiązkiem jest odnaleźć swoje powołanie i wypełnić je”.
Pan Profesor Stanisław Jan Konturek należy do wielu międzynarodowych organizacji naukowych o najwyższym prestiżu. Jest Doktorem Honoris Causa Akademii Medycznej w Białymstoku, Akademii Medycznej we Wrocławiu, Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Nagrodę Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej w dziedzinie medycyny, czyli „Polskiego Nobla”, Nagrodę Miasta Krakowa, Laur Jagielloński Rektora UJ, Krzyż Kawalerski RP oraz doroczne nagrody indywidualne i zespołowe PAN i nagrody ministerialne.
Szanowny Panie Profesorze,
Szanowni Goście i Uczestnicy uroczystej sesji Rady Miejskiej
„Wiele lat temu świat gastroenterologii darzył wielkim respektem profesora Mortona Grossmana z Los Angeles. Po śmierci Mortona jego status w świecie gastroenterologicznym przeszedł na człowieka zwanego „Stan”, w uznaniu dla doskonałości jego badań [...] Jego wkład dla zrozumienia patofizjologii przewodu pokarmowego jest wyjątkowo wielki i wzbudził szerokie uznanie w świecie naukowym” – tak w 2002 roku pisał o prof. Stanisławie Konturku prof. Susumu Okabe, światowego formatu farmakolog japoński.
Jesteśmy dumni, że człowiek tak wielkiego formatu wywodzi się z Zakliczyna. Władze Gminy Zakliczyn od 1999 roku przyznają tytuł Honorowego Obywatela Gminy Zakliczyn – najwyższe wyróżnienie samorządowe. Dotąd lista Honorowych Obywateli Gminy Zakliczyn liczyła 10 wybitnych, wyjątkowych, zasłużonych dla Ziemi Zakliczyńskiej postaci: listę tę otwiera bł. Jan Paweł II, są na niej wybitni związani z Ziemią Zakliczyńską duchowni, ludzie kultury, polityki i sportu – od dziś na liście tej pojawia się postać wybitna, zasłużona dla światowej nauki - prof. dr hab. Stanisław Konturek.
Przyjęcie najważniejszego tytułu jaki do zaoferowania ma Gmina Zakliczyn przez Pana Profesora z rąk Przewodniczącego Rady Miejskiej Józefa Wojtasa - w obecności Honorowych Obywateli Gminy Zakliczyn – Marka Gołąba, Kazimierza Kormana i Władysława Żabińskiego, wicemarszałka Województwa Małopolskiego – Romana Ciepieli, starosty Powiatu Tarnowskiego Romana Łucarza oraz Burmistrza Miasta i Gminy Zakliczyn – Jerzego Soski, jest zaszczytem dla naszej społeczności, a mniemam, że dla Szanownego Pana Profesora wyrazem miłej pamięci i uznania ze strony władz rodzinnego miasta i gminy Zakliczyn.
Dziękuję za uwagę,
Kazimierz Dudzik – prezes Stowarzyszenia „Klucz”
Lusławice, 15 stycznia 2014 roku
Prof. dr hab. Stanisław Jan Konturek w wywiadzie dla Tarnowska.tv o sobie przed wręczeniem tytułu: http://tarnowska.tv/aktualnosci/czytaj/1645,honorowy-obywatel-gminy-zakliczyn.html
