W Polsce jest 30 miast w których liczba ludności nie przekracza 1900 mieszkańców, w tej liczbie znajduje się najmniejsze miasto Małopolski – Zakliczyn, które w interesującym rankingu publikowanym przez Główny Urząd Statystyczny zajmuje 19 miejsce w Polsce wśród najmniejszych miast. Wnosić należy z tego, że wśród polskich miejskich maluchów Zakliczyn należy do grupy gigantów i w istocie zamykające ranking miejskich maluchów dolnośląskie miasteczko Wleń miało raptem 205 mieszkańców więcej niż stolica naszej gminy. Ciekawostką jest fakt, że w rankingu jest tylko jeszcze jedno małopolskie miasteczko – Nowe Brzesko – które zajmuje 23 lokatę z liczbą mieszkańców o 29 większą niż Zakliczyn. Najmniejszym polskim miastem są Wyśmierzyce z województwa mazowieckiego w którym mieszka 914 obywateli, czyli mniej niż w naszych Lusławicach czy Wesołowie. Kolejne na podium rankingu miasta Suraż (podlaskie) i Działoszyce (świętokrzyskie) przekraczają liczbę 1000 mieszkańców. Warto wspomnieć, że wśród polskich miejskich maluchów są miasteczka bardzo znane, np. Krynica Morska zajmująca 6 miejsce w rankingu z 1353 mieszkańcami, Baranów Sandomierski liczący 1535 dusz i zajmujący 16 pozycję w rankingu czy Cedynia licząca 1719 mieszkańców.

Rys historyczny najmniejszego miasta w Polsce:

Pierwsza notka o Wyśmierzycach pochodzi z 12 grudnia 1338 roku , kiedy to książę czerski Trojden I podpisał dokument, na mocy którego przekazał kilka wsi leżących nad Pilicą – w tym Wyśmierzyce - na własność zakonu benedyktyńskiego Św. Wojciecha w Płocku. W 1378 roku arcybiskup gnieźnieński Jan Suchywilk udzielił zezwolenia na powstanie parafii wyśmierzyckiej i niedługo po tym wydarzeniu miejscowość uzyskuje prawa miejskie. W 1428 roku w poczet studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego został przyjęty Mikołaj, syn Andrzeja z Wyśmierzyc. W 1657 roku najazd wojsk siedmiogrodzkiego księcia Jerzego II Rakoczego doszczętnie niszczy miasto, które zostaje odbudowane m.in. dzięki przywilejowi z 30 maja 1658 roku opata płockiego Tomasz z Rupniewa Ujejskiego. W 1669 roku wojewoda krakowski Aleksander Michał Lubomirski wezwał szlachtę oświęcimską i zatorską do Wyśmierzyc na pospolite ruszenie. Największy rozkwit Wyśmierzyc przypada na drugą połowę XVIII wieku - odbywają się tutaj cotygodniowe targi, 4 jarmarki roczne i dwa razy w roku 2-tygodniowe jarmarki specjalne. W 1794 roku, w czasie Powstania Kościuszkowskiego, w pobliżu Wyśmierzyc stacjonowało wojsko narodowe, a naczelnik Tadeusz Kościuszko był obecny w pobliskich; w Grzmiącej i Przybyszewie. Po upadku Powstania zaborcy austriaccy zajmują miejscowe dobra na rzecz skarbu państwa. W 1808 roku Austriacy sprzedają na licytacji w Radomiu Wyśmierzyce Józefowi Teodorowi Makomaskiemu, który przejął folwark pobenedyktyński sadząc, że również ziemie należące do miejscowych mieszczan są jego własnością - spowodowało to długotrwały konflikt, który trwał kilkanaście lat. W 1809 roku Wyśmierzyce jako miasto należące do departamentu radomskiego, stają się częścią Księstwa Warszawskiego. W 1869 roku po upadku Powstania Styczniowego Wyśmierzyce tracą prawa miejskie i odzyskują je w 1922 roku . Pierwszym burmistrzem po odzyskaniu statusu miejskiego przez Wyśmierzyce zostaje Bronisław Wasiłkowski, aptekarz. Obecnie funkcję burmistrza pełni Władysław Jasiński - jest burmistrzem najmniejszego miasta w Polsce  od 1998 roku - wcześniej był naczelnikiem gminy Wyśmierzyce oraz sekretarzem tejże gminy.

fot: St. Kusiak (widok Zakliczyn), www.wysmierzyce.pl