W marcu 1997 roku do Gminnego Centrum Kultury i Turystyki w Zakliczynie zawitał Janusz Cierlik z Brzeska i zaproponował  założenie zespołu ludowego. Ówczesny dyrektor GCKiT Marek Niemiec, po krótkim zastanowieniu wskazał na Szkołę Podstawową w Gwoźdzcu, której dyrektoruje energiczna i udzielająca się Agata Nadolnik. Wykonał telefon i pojechali do Szkoły. Krótka, konkretna rozmowa - od kwietnia zaczynamy. Do chwili oddania Domu Strażaka próby odbywały się w szkole, a pani Agata do tej pory opiekuje się Zespołem pełniąc społeczną funkcję kierownika.
Zespół Folklorystyczny "GWOŹDZIEC" dziś …
Przypomnę, że gmina Zakliczyn  leży etnograficznie  w regionie  krakowskim, a to obszar od Chrzanowa i Olkusza po Dębicę , od  Jędrzejowa i Częstochowy po Myślenice i Ciężkowice. Przeglądy małopolskie z tego regionu trwają najczęściej dwa dni – wymusza to duża ilość uczestników, np. w Przeglądzie „O Krakowski Wianek” dochodzi do 70 zespołów.  Mijający rok zapisał się z jednej strony wielką tragedią – śmiercią Bartka Gajdy, znakomitego aktora i tancerza – z drugiej największymi sukcesami w 13-letniej historii Zespołu. Zajęcia odbywają się –średnio w skali roku- dwa razy w tygodniu Obecnie ilość uczestników  w zajęciach dochodzi do 80. Są to głównie mieszkańcy Gwoźdzca, ale i Grabna czy Maszkienic. Działają w 4 grupach kolędniczych, 2 grupach tanecznych, grupie obrzędowej, śpiewaczej i kapeli ludowej.W swoim repertuarze posiada Zespół  5 programów kolędniczych (Herody, Szczodroki, Droby), 5 obrzędowych (Dożynki, Wyskubek, Wesele, W odpust, Po majówce), 5 suit (Lajkonik, Krakowską , Rzeszowską, Pogórzańską i Lubelską). Na styczeń przewidziana jest  premiera dwóch następnych; kolędniczego –Szczodroki z Myszkówki i suity Górali Żywieckich. Rozpoczął się ten rok od zdobycia trzech II miejsc(w każdej kategorii wiekowej-dziecięcej, młodzieżowej i dorosłej) na Małopolskim Przeglądzie Grup Kolędniczych w Lipnicy Murowanej oraz kwalifikacji dwóch grup na Ogólnopolskie przeglądy  w Podegrodziu i Bukowinie Tatrzańskiej – III miejsce młodzieżowej. W programach tych główną rolę odgrywają zdolności aktorskie i wokalne – taniec nie występuje. Dwie indywidualne nagrody za odtworzenie postaci Żyda (w grupie dorosłych -Janusz Cierlik ,młodzieżowej- Kamil Suchan) oraz zdobyte miejsca świadczą o ich poziomie. Następnie grupa obrzędowa zakwalifikowała się- jako jedna z 4 na 15 startujących- do Małopolskiego Przeglądu Obrzędów w Łużnej. Po dwóch dniach zmagań z 6 najlepszymi zespołami lachowskimi ,5 góralskimi  i 3 krakowskimi  - I miejsce. Nie sądzę, aby ktokolwiek mógł przypuszczać że członkowie pozostałych 14 zespołów nie umieją tańczyć czy śpiewać. Grupa dziecięca w czerwcu powtórzyła sukces dorosłych wygrywając Małopolski Przegląd "KRAKOWIACZEK" w Łoniowej i kwalifikując się do Karpackiego Festiwalu w Rabce. Sierpień to miesiąc  tradycyjnych konkursów wieńca dożynkowego .W tym roku powiatowy przegląd odbył się w Pleśnej. Po obejrzeniu i usłyszeniu ośpiewania wieńca, reprezentujący gminę Zakliczyn "Gwoździec" powtórzył sukces lat ubiegłych i zdobył – na 12 uczestniczących gmin powiatu tarnowskiego - I miejsce. Osiągnięcie tych sukcesów nie byłoby możliwe bez udziału kapeli ludowej. I miejsce na Małopolskim Przeglądzie w Szczurowej świadczy o jej poziomie. W uznaniu wysokiego poziomu wykonywanych programów, Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu rekomendowało Zespół do reprezentowania Regionu Krakowskiego na Międzynarodowych Dniach Wina, Wyszehradzkim Festiwalu Folklorystycznym i przedstawienie - jako wzorcowego - programu WESELE na Małopolskim Przeglądzie Dorobku Kół Gospodyń Wiejskich. Osobiście nie spotkałem się, ani nie słyszałem o zespole który miałby tak różnorodny i bogaty program i w obu kategoriach wiekowych (dziecięcej i dorosłej) od kilku lat zdobywał czołowe miejsca  na przeglądach małopolskich i ogólnopolskich.
Droga do sukcesu…
Jury Przeglądu odczytuje protokół-pada informacja, że program "Wesele"  w wykonaniu Zespołu Gwoździec otrzymuje I miejsce. Taki program składa się z wielu elementów: tekstów, melodii, tańca, strojów, rekwizytów, poziomu wykonania śpiewu, tańca, gry aktorskiej czy gwary. Autor programu zbiera materiały kilka miesięcy- w bibliotekach, muzeach, spotykając się ze starszymi osobami. Układa ogólny scenariusz, który przez kilka miesięcy się rozbudowuje i zmienia. Teksty mówione czy przyśpiewek są tworzone głównie przez autora, ale nie tylko - na próbach starsi członkowie Zespołu dokładają swoje trzy grosze. Nauka tańców, przyśpiewek trwa kilka miesięcy- każdy program zawiera coś innego, nowego. Ważnym elementem są stroje – niekiedy wykonywane przez samych członków Zespołu np. kobiety z Grupy Śpiewaczej same szyły spódnice i katanki, które same haftowały(kilka miesięcy pracy) czy grup kolędniczych. Jednakże niektóre części strojów np.sukmany dla gospodarzy są zbyt drogie i trzeba je pożyczać – niełatwa to sprawa. Rekwizyty-uzupełniają ogólny odbiór programu – jeżeli akcja dzieje się w chałupie to musi być piec, komoda, obrazy święte, itd. Nauka śpiewu, gwary, zachowania na scenie rozpoczyna się od pierwszej próby i trwa….Wszystkie te elementy wymagają obecności akompaniatora, ale występy na przeglądach nie mogą się obyć bez  kapeli ludowej w której składzie akordeon nie występuje. Kapela ma zakontraktowaną jedną próbę w miesiącu i próbę z Zespołem przed występem. To teoria. Aby ograć tyle programów na przyzwoitym poziomie muszą spotykać się częściej. Biorę udział w przeglądach ponad 20 lat. Obecnie ich poziom znacznie się podniósł – zauważa się odejście od prostych programów typu suity(programy opracowane artystycznie) a nacisk jury kładzie na programy z tematem – obrzędowe, zwyczaje – a to przełom XIX/XX wieku. Dlatego żartuję że moja młodość to właśnie ten okres. Jest tak wysoki poziom - potwierdzany przez jury - że zaczynają się liczyć drobne szczegóły. Zakupiona przez RCTiDK heligonka, wydatnie pomogła grupie dziecięcej w zajęciu I miejsca – ale ktoś musiał nauczyć się na niej grać. Członkowi kapeli zajęło to 3-4 miesiące. Zespół "Gwoździec" od kilku lat jest postrzegany jako faworyt w przeglądach – nie wszystkim się to podoba. W ubiegłym roku na jednym z przeglądów, doszło do złamania regulaminu i tradycji ludowej – jeden z członków jury przeforsował konkurencyjny program w którym wiodącą rolę odgrywał akordeon-nie występuje on w formach autentycznych -  oraz gorsety i spódnice w kwiaty dla gospodyń-mężatek. Ta sama osoba dojrzała cekiny na spódnicach kobiet grupy śpiewaczej – nigdy ich tam nie było. W tej sprawie interweniował dyrektor RCTiDK. W wyniku tej interwencji Antoni Malczak – dyrektor MCK SOKÓŁ  z Nowego Sącza - wyjaśniał osobiście sprawę w Zakliczynie. Autorem, reżyserem, scenarzystą, aktorem, tancerzem i kierownikiem kapeli ludowej jest choreograf Zespołu – najniżej wynagradzany w Małopolsce – Jego wynagrodzenie jest  niższe czterokrotnie od wynagrodzenia  kapelmistrza i instruktora orkiestry dętej. Zespół działa pod patronatem Regionalnego Centrum Turystyki i Dziedzictwa Kulturowego  w Zakliczynie – prężnie działającego ośrodka osiągającego sukcesy również w innych dziedzinach kultury.