Gmina Zakliczyn ma perspektywiczny program rozwoju, który nosi nazwę „Strategia Rozwoju Gminy Zakliczyn na lata 2014 – 2020”. Jest to oficjalny dokument przyjęty uchwała Rady Miejskiej w Zakliczynie podczas sesji w dniu 30 grudnia 2013 roku. Nowa strategia zastąpiła „stary dokument”, który teoretycznie mógłby być ważny jeszcze przez jakiś czas, ale…. tutaj należy się wyjaśnienie tego po co komu strategia i do czego służy. W tym celu przygotowałem materiał, który, mam nadzieję w bardziej przystępnym języku przybliży Wam treść i znaczenie tego istotnego (pod warunkiem że będzie realizowany – p. K.D) dokumentu. Aby nie „zamęczyć” czytelnika, podzieliłem materiał mający na celu omówienie Strategii na kilka odcinków, natomiast pełną (urzędową) treść Strategii znajdziecie tutaj: http://www.zakliczyn.pl/images/zsag/Strategia_Rozwoju_Gminy_Zakliczyn_2014_2020_02.pdf

Część 1 - Po co komu strategia ?

Po pierwsze; są utrwalone teorie mówiące o tym, że strategia jest planem wieloletnim. Podwaliny planowania strategicznego zostały stworzone w latach sześćdziesiątych XX wieku, głównie przez H.I. Ansoffa, R.L. Ackoffa i grupę z Harvardu: K.R. Andrewsa, C.R. Christiansena, E.P. Learneda, W.S. Gutha i J.L. Bowera. Fundamentalną przesłanką tego podejścia było założenia, że organizacje dzięki budowaniu planów strategicznych mogą i powinny swoją przyszłość kształtować w racjonalny i uporządkowany sposób.  Odnosząc się do powyższej definicji i do przyjętego przez Radę Miejską dokumentu, należy napisać, że Strategia  Rozwoju Gminy Zakliczyn na lata 2014 – 2020 jest raczej wizją (niż planem) tego, czego oczekujemy  - w tym przypadku – w rozwoju Gminy na przestrzeni najbliższych siedmiu lat.

Strategia rozwoju jest dokumentem samorządu gminnego, długofalowym scenariuszem rozwoju gminy. W swojej koncepcji zakłada cele i kierunki działań, które będą realizowały wizję rozwoju miasta i gminy Zakliczyn. Wizja Gminy Zakliczyn 2012 zapisana w strategii brzmi:

W 2020 roku Gmina Zakliczyn w pełni korzysta ze swojego położenia na skrzyżowaniu ważnych szlaków komunikacyjnych, w niewielkiej odległość od centrów ponadlokalnych i regionalnych, oraz z bogatych walorów przyrodniczo-kulturowych. Rozwinęła się konkurencyjna gospodarka lokalna, powiązana z efektywnym systemem edukacji i aktywnością zawodową mieszkańców, oraz funkcje usługowe i rekreacyjno-turystyczne Zakliczyna. Sprawne i efektywne zarządzanie publiczne, aktywna współpraca samorządów, przedstawicieli sektora biznesu i organizacji pozarządowych zapewniły wysoką jakość i dostępność usług publicznych. Gmina Zakliczyn jest miejscem przyjaznym i atrakcyjnym do życia, pracy oraz rekreacji i wypoczynku.

Taka wizja, żeby nie była mrzonką, powinna po pierwsze opierać się na realnych przesłankach – stąd każdą pracę nad budową strategii rozpoczyna się od analizy SWOT. SWOT (skrót od angielskich wyrazów) to cztery podstawy wstępu do konstrukcji strategii: silne strony (Gminy), słabe strony, szanse, zagrożenia. Jeśli prawidłowo zdiagnozujemy te cztery obszary, to możemy  przejść do kolejnego etapu budowania strategii.

Po drugie; Ktoś powiedział przy okazji uchwalania strategii, że to taki tylko sobie dokument,  bo musi być, ale nie musi być realizowany. Ma rację owa osoba – nikt nikogo do jej realizacji nie zmusi i nikt specjalnie za brak jej realizacji nie będzie rozliczony, bowiem w Polsce nie ma nakazu prawnego tworzenia gminnych dokumentów planistycznych o charakterze strategicznym.  Strategia ma pomagać.  Strategia ma pomagać tym, którzy będą chcieć więcej niż tylko trwać.

Po trzecie; dlaczego do 2020 roku, a nie powiedzmy do 2030 ? Profesjonalna strategia jest, że tak napiszę,  „kompatybilna” ze strategią powiatu, województwa, kraju i Unii Europejskiej. Ten warunek z kolei pozwala na skuteczniejsze sięganie po środki na rozwój z zewnątrz Gminy, np. po środki unijne. Warunek podstawowy: trzeba znać zapisy strategii i we wnioskach i aplikacjach po środki zewnętrzne tymi zapisami się podpierać. Horyzont czasowy Strategii Rozwoju Gminy Zakliczyn sięga 2020 roku, czego bezpośrednim uzasadnieniem jest przyjęcie okresu obejmującego w całości kolejną perspektywę finansową Unii Europejskiej (tj. 2014-2020), a także zbieżnego z horyzontem Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego. Ponadto, opracowanie Strategii na lata 2014-2020 zapewni spójność z perspektywą przyjętą dla nowej Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego.  Nic dodać do oficjalnego uzasadnienia dokumentu.

Jak powstała strategia ?

Strategia została zbudowana przez  Konwent Strategiczny, powołany przez Burmistrza Miasta i Gminy Zakliczyn na początku roku 2013. Do składu Konwentu – w którym miałem przyjemność pracować –  zostali powołani reprezentanci jednostek administracyjnych Gminy, organizacji pozarządowych, środowiska oświaty, kultury, służby zdrowia i pomocy społecznej,  lokalnego biznesu. Proces budowy strategii przebiegał wieloetapowo, a pierwsze prace rozpoczęły się w połowie roku od wspomnianej wcześniej analizy SWOT, potem wyznaczono na podstawie tej analizy obszary priorytetowe i cele strategiczne. Finalnymi zadaniami Konwentu było wyznaczenie jednostek, która będą odpowiedzialne za realizację poszczególnych zadań, a także określenie jednostek monitorujących, których zadaniem jest  „czuwanie” nad przebiegiem i realizacją poszczególnych zadań zapisanych w Strategii. Można napisać, że Konwent wykonał „kawał roboty”,  którą w formie dokumentu zebrali i opracowali eksperci z Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej Małopolskiego Instytutu Samorządu Terytorialnego i Administracji – taki typ budowy strategii nosi nazwę „partycypacyjno – eksperckiego”.

Cdn.  

W kolejnym odcinku przybliżę i omówię czynniki, które mają wpływ na rozwój Gminy Zakliczyn.