Dziedzictwo, turystyka, rekreacja i oferta czasu wolnego

Cel strategiczny w drugim obszarze strategicznym to wysoka atrakcyjność turystyczna i rekreacyjna gminy, oparta na bogatym dziedzictwie przyrodniczo-kulturowym i szerokiej ofercie czasu wolnego. W strategii rozwoju Gminy Zakliczyn do 20120 roku zapisano w tym obszarze cztery cele operacyjne, a mianowicie:

Cel operacyjny II.1 Ochrona przestrzeni i dziedzictwa kulturowego

Cel operacyjny II.2 Rozwój turystyki i usług czasu wolnego

Cel operacyjny II.3 Rozwój oferty kulturalnej i rekreacyjno-sportowej

Cel operacyjny II.4 Wzmocnienie promocji dziedzictwa lokalnego i regionalnego oraz zwiększenie popytu na turystykę, kulturę i rekreację

Nie od dziś wiadomo, że we współczesnym postidustrialnym świecie globalnym, dominującą rolę odgrywają usługi, które w nowoczesnych gospodarkach mają decydujące znaczenie w PKB. W ramach usług na pierwszy plan wysuwa się tzw. przemysł czasu wolnego. O tym, że w perspektywie budżetowej 2014 – 2020 rozwój przemysłu czasu wolnego ma priorytetowe znaczenie mogłem się przekonać podczas warsztatów mających na celu wykreowanie produktu turystycznego subregionu tarnowskiego. Podczas kwietniowego spotkania w Urzędzie Miejskim w Tarnowie uzgadnialiśmy pakiet przedsięwzięć ważnych dla rozwoju turystyki, które wpisane zostały do Małopolskiego Banku Inicjatyw. Miałem przyjemność zostać wybranym przez uczestników warsztatów na szefa jednego z zespołów, a prace warsztatowe będą kontynuowane pod kierownictwem dr Anny Wilkońskiej.

Zatem cel strategiczny pod nazwą  „Dziedzictwo, turystyka, rekreacja i oferta czasu wolnego” nabiera rzeczywiście znaczenia szczególnego. Przejdźmy zatem do analizy celów szczegółowych zakliczyńskiej strategii:

Ochrona przestrzeni i dziedzictwa kulturowego

Ochrona przestrzeni i dziedzictwa kulturowego stanowi jedno z najważniejszych wyzwań rozwojowych Gminy Zakliczyn w perspektywie 2020 roku. Wymiar ekonomiczny dziedzictwa kulturowego urzeczywistniany będzie we współpracy z sektorem prywatnym poprzez wdrażanie mechanizmów włączających dziedzictwo kulturowe w obieg gospodarczy. Współdziałanie władz samorządowych, sąsiednich gmin, sektora biznesu, instytucji kultury, środowisk artystycznych i twórczych, służb konserwatorskich oraz innych odpowiedzialnych podmiotów pozwoli na wzmocnienie podejmowanych działań i bardziej racjonalne wydatkowanie środków, a także możliwość uzyskania dodatkowych korzyści przez partnerów na różnych etapach realizacji wspólnych przedsięwzięć.

Kluczowe działania zapisane w Strategii w tym zakresie to:

1.       Rewaloryzacja i ochrona tradycyjnej zabudowy miejskiej i obiektów małej architektury. Adaptacja obiektów zabytkowych do nowych funkcji, w tym utworzenie muzeum grodzkiego w Zakliczynie. Jednostką realizującą to zadanie jest Urząd Miejski w Zakliczynie, monitorować realizację będzie Burmistrz Miasta i Gminy Zakliczyn a partnerami w realizacji są:  Wojewódzki Konserwator Zabytków, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, organizacje pozarządowe, Zakliczyńskie Centrum Kultury. Zadanie będzie realizowane w sposób ciągły do 2020 roku, przy czym muzeum powinno powstać do końca 2015 r. Obecne lokum muzeum (Pod Wagą) jest od dwóch lat nieczynne ze względu na zły stan obiektu zagrażający bezpieczeństwu zwiedzających, ponadto – co najistotniejsze – status prawny obiektu jest  nieuregulowany.

2.       Rewitalizacja centrum Zakliczyna z zachowaniem jego historycznego i miejskiego charakteru to kolejne kluczowe działanie, które już zdążyło wzbudzić wśród mieszkańców Zakliczyna wiele emocji (ze względu na przygotowywane warianty projektowe mające raczej charakter studium niż planu). Jednostką realizującą to zadanie – podobnie jak poprzednie - jest Urząd Miejski w Zakliczynie, monitorować realizację będzie Burmistrz Miasta i Gminy Zakliczyn a partnerami w realizacji są Wojewódzki Konserwator Zabytków, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego i Rada Miejska w Zakliczynie. Horyzont czasowy realizacji zadania został określony na rok 2017.

3.       Wzrost estetyki na poziomie lokalnym poprzez odnowę centrów miejscowości i obszarów wiejskich to kolejne zadanie za realizacje którego odpowiada Urząd Miejski w Zakliczynie, monitoruje Burmistrz Miasta i Gminy Zakliczyn, a partnerami w realizacji są Wojewódzki Konserwator Zabytków, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Powiat Tarnowski, Rada Miejska i sołtysi. Horyzont czasowy realizacji zadania ma wymiar permanentny i będzie trwać do końca realizacji strategii.

4.       Zachowanie i utrwalanie tradycji lokalnej i regionalnej poprzez wspieranie folkloru, sztuki ludowej i tradycyjnego rzemiosła, w tym: restauracja ginących zawodów i wyrobów rzemiosła, wspieranie lokalnych twórców i artystów, odtwarzanie starych przepisów kulinarnych, tradycyjne potrawy regionalne jako produkt turystyczny, organizacja wydarzeń kulturalnych, bazujących na obrzędach i zwyczajach wiejskich oraz na produkcji rolnej, a także badanie i dokumentowanie lokalnego i regionalnego dziedzictwa kulturowego to wspólne zadanie Zakliczyńskiego Centrum Kultury i Gminnej Biblioteki Publicznej oraz organizacji pozarządowych. Stroną monitorującą zadanie jest Urząd Miejski w Zakliczynie a partnerami LGD Dunajec-Biała, Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, sponsorzy, podmioty gospodarcze, rolnicy, izby gospodarcze, placówki oświatowe, mieszkańcy, parafie, zespoły i artyści lokalni, media lokalne i regionalne. Horyzont czasowy realizacji tego zadania trwać będzie do końca realizacji strategii.

Autorzy  Strategii uznali, że najlepszymi miernikami  będą raporty i sprawozdania, i tak miernikami realizacji celu strategicznego  pod nazwą  „Dziedzictwo, turystyka, rekreacja i oferta czasu wolnego” będzie statystyka gminna a źródłem danych będą Zakliczyńskie Centrum Kultury, Urząd Miejski oraz pozostałe jednostki Gminy. Czego dotyczyć będzie ta statystyka? Sumy środków publicznych przeznaczonych na remonty i adaptację obiektów zabytkowych na cele publiczne, liczby aktywnych, lokalnych twórców i artystów oraz liczby publikacji dotyczących lokalnego i regionalnego dziedzictwa kulturowego.

Rozwój turystyki i usług czasu wolnego to drugi cel operacyjny tego obszaru aktywności.

Jedną z głównych szans rozwojowych Gminy Zakliczyn w perspektywie 2020 roku jest wykorzystanie bogactwa walorów przyrodniczych i kulturowych dla podniesienia atrakcyjności rekreacyjno-wypoczynkowej gminy. Dzięki spożytkowaniu potencjału dziedzictwa i kultury oraz rozwojowi potencjału turystycznego, zwiększony zostanie udział przemysłów czasu wolnego w gospodarczym rozwoju gminy. Jakie działania kluczowe zaplanowano w dokumencie strategicznym w tym zakresie? Oto one:

1.       Wspieranie rozwoju oferty sportów wodnych na bazie rzeki Dunajec i wyrobisk po-żwirowych. Jednostką realizującą to zadanie jest Urząd Miejski w Zakliczynie, monitorować realizację będzie Zakliczyńskie Centrum Kultury wraz z partnerami; przedsiębiorcami, Regionalnym Zarządem Gospodarki Wodnej, LGD Dunajec-Biała, PTTK, organizacjami turystycznymi. Horyzont czasowy został określony na rok 2018.

2.       Rozwój aktywnego wypoczynku i zwiększenie potencjału turystycznego gminy m.in. poprzez rozbudowę tras rowerowych i budowę kładki pieszo – rowerowej Melsztyn-Wesołów.  Podobnie jak poprzednie zadanie również i dla tego jednostką realizującą  jest Urząd Miejski w Zakliczynie, monitorować realizację będzie Zakliczyńskie Centrum Kultury . Tym razem zadanie to UM w Zakliczynie będzie realizować wraz z partnerami takimi jak sąsiednie gminy, LGD Dunajec-Biała, organizacje turystyczne, PTTK. Horyzont czasowy został określony na rok 2018.

3.       Rozwój i modernizacja infrastruktury turystycznej gminy. Utworzenie internetowego portalu turystycznego oraz tablic informacyjno – turystycznych, dostosowanie ich do turysty zagranicznego. Tutaj też jednostką realizującą  jest Urząd Miejski w Zakliczynie, monitorować realizację będzie Zakliczyńskie Centrum Kultury.  Partnerami Urzędu są w tym przypadku są sąsiednie gminy, Powiat Tarnowski, LGD Dunajec-Biała, podmioty gospodarcze, organizacje pozarządowe, instytucje kultury, PTTK, organizacje turystyczne. Horyzont czasowy został określony na rok 2016.

4.       Współpraca z gminą Ciężkowice w rozwoju oferty uzdrowiskowej subregionu opartej na zasobach wód mineralnych. Jednostką realizującą  jest Urząd Miejski w Zakliczynie i partnerzy; Gmina Ciężkowice, podmioty gospodarcze, organizacje turystyczne, LGD Dunajec Biała. Monitorować realizację zadania ma Zakliczyńskie Centrum Kultury. Horyzont czasowy został określony na rok 2018.

5.       Współpraca z podmiotami działającymi na rzecz rozwoju turystyki i usług czasu wolnego w powiecie i regionie. Za realizację tego zadania odpowiada Zakliczyńskie Centrum Kultury a partnerami Centrum są: podmioty gospodarcze, organizacje turystyczne, LGD Dunajec Biała. Monitorować zadanie będzie  Urząd Miejski w Zakliczynie. Horyzont czasowy został określony na 2020 rok.

6.       Tworzenie i efektywne wykorzystywanie produktów lokalnych (turystycznych i kulturowych np. w oparciu o tradycje gminy i regionu, w tym o tradycje kulinarne). Za realizację zadania odpowiadają; Gmina, LGD Dunajec-Biała, organizacje pozarządowe przy współpracy ze sponsorami, podmiotami gospodarczymi, instytucjami kultury, PTTK, Małopolską Organizacją Turystyczną, Małopolskim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego. Monitoruje zadanie Urząd Miejski w Zakliczynie, a horyzont czasowy to rok 2020.

7.       Wspieranie rozwoju i promocja gospodarstw agroturystycznych i pensjonatów na terenie gminy. Zadanie realizować będzie Urząd Miejski w Zakliczynie przy współpracy z właścicielami obiektów turystycznych, LGD Dunajec-Biała, organizacjami turystycznymi i PTTK. Monitorować realizację zadania będzie  Zakliczyńskie Centrum Kultury. Horyzont czasowy został również określony na 2020 rok.

Mierzyć realizację zadania będzie można za pomocą statystyk GUS-owskich i statystyki gminnej a miernikami realizacji będą: korzystający z noclegów w turystycznych obiektach zakwaterowania zbiorowego – w tym turyści zagraniczni, wykorzystanie miejsc noclegowych w turystycznych obiektach zakwaterowania zbiorowego, długość urządzonych i oznakowanych wielofunkcyjnych tras turystycznych na terenie gminy , liczba produktów turystycznych z terenu gminy.

W kolejnym odcinku  omówię 3 i 4 cel operacyjny tego obszaru strategicznego.