Serwis Info

Sporo dowiadujecie się na temat realizacji Programu Integracji Społecznej w Mieście i Gminie Zakliczyn (zakładamy, że i w 23 innych małopolskich gminach realizujących projekty PIS), dzięki zamieszczanym sprawozdaniom na stronach internetowych i w prasie. Poza kręgiem osób bezpośrednio zaangażowanych w realizacje projektów w ramach PIS, niewiele osób wie o genezie i celach tego projektu. Dlatego przed organizacją największej w Polsce konferencji poświęconej wdrażaniu PPWOW PIS – zakliczyńskiej konferencji „Małopolska lokalna” zaplanowanej na dzień 26 czerwca 2009 roku, postanowiliśmy przybliżyć założenia i cele Programu.

Poakcesyjny Program Wsparcia Obszarów Wiejskich (PPWOW), został przygotowany w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej. Program jest realizowany na podstawie umowy pożyczki z Bankiem Światowym, całość środków przeznaczonych na wdrażanie PPWOW wynosi 72,2 mln euro. Z tej kwoty 47,2 mln euro przeznaczone zostanie na realizację części poświęconej integracji społecznej, w tym 40 mln euro na usługi społeczne w ramach Programu Integracji Społecznej.

Projekt składa się trzech komponentów:

• Programu Integracji Społecznej,
• Reformy administracyjnej Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (wprowadzenie nowoczesnego systemu zarządzania informacją).
• Kampanii informacyjnej na temat problemów integracji społecznej.

Największym komponentem Projektu jest Program Integracji Społecznej.

PROGRAM INTEGRACJI SPOŁECZNEJ

Do programu zakwalifikowano 500 na 2500  polskich gmin.  W województwie małopolskim  są 24 gminy które uczestniczą w programie: Miasto i Gmina Bobowa, Gmina Bolesław, Gmina Charsznica, Miasto i Gmina Ciężkowice,  Gmina Jodłownik, Gmina Korzenna, Gmina Kozłów, Gmina Lipinki, Gmina Łącko, Gmina Łukowica, Gmina Łużna, Gmina Moszczenica, Gmina Pałecznica, Gmina Raciechowice, Gmina Radgoszcz, Miasto i Gmina Ryglice, Gmina Rzepiennik Strzyżewski, Gmina Sękowa, Gmina Słaboszów, Miasto i Gmina Szczucin, Gmina Szerzyny, Gmina Trzyciąż,  Gmina Uście Gorlickie ,Miasto i Gmina Zakliczyn.

Wybrano te gminy wiejskie i miejsko-wiejskie, które są w najgorszej sytuacji z uwagi na mnogość problemów społecznych. Wzięto przy tym pod uwagę kilkanaście wskaźników takich jak m. in. niski dochód na mieszkańca, peryferyjność położenia, liczba klientów pomocy społecznej, struktura demograficzna, niekorzystna struktura gospodarcza i mała aktywność społeczna. W efekcie okazało się, że gminy zakwalifikowane do programu leżą w 13 województwach, a w trzech pozostałych nie ma gmin w równie trudnej sytuacji. PPWOW to nie tylko pieniądze, ale i skuteczne narzędzia do rozwoju gminy. Samorządy gminne otrzymują wsparcie w projektowaniu lokalnej strategii rozwiązywania problemów społecznych, do ich dyspozycji jest najlepszy możliwy know how – eksperci, szkolenia, baza Dobrych Praktyk, a także wysoko kwalifikowani konsultanci, specjaliści od polityki społecznej(m.in. moderatorzy z Centrum Aktywności Lokalnej), którzy na bieżąco współpracują z gminami, a ich wsparcie jest dla gmin nieodpłatne. Gminy otrzymują też wsparcie dla lepszego aktywizowania lokalnej społeczności, pomoc w identyfikacji lokalnych liderów, motywowaniu ich do działania oraz w zachęcaniu mieszkańców do aktywnego włączania się w rozwiązywanie problemów społecznych. Samorządy uczą się, jak skutecznie i trwale rozwiązywać problemy społeczne, jak efektywnie

planować rozwój instytucjonalny, jak integrować społeczność. Nauczą się też, jak skutecznie

pozyskiwać środki z Unii Europejskiej i wypracują wspólnie z konsultantami i ekspertami skuteczne po temu narzędzia. Sukces programu oznacza, iż Polska korzystać będzie z jego

efektów długo po zakończeniu realizacji PPWOW. Zanim gmina otrzymała środki z Programu, musiała  opracować własną strategię rozwiązywania problemów społecznych i na jej podstawie zaplanować konkretny projekt usług społecznych, na który otrzyma dofinansowanie. W ten sposób zostawało przygotowanych szereg działań, które w trwały i skuteczny sposób zmieniają sytuację rozmaitych grup wykluczonych. Gminy, w których strategia jest zgodna z wymogami programu, przystępują do planowania usług w oparciu o całą kwotę alokacji. Podkreślić należy, że program nie jest działaniem typowym dla pomocy społecznej, chodzi o integrację, a nie o działania ograniczające się do osób w trudnej sytuacji życiowej. Finansowane są projekty skierowane do trzech grup beneficjentów: osób starszych, dzieci, rodzin.

PPWOW – dlaczego jest wyjątkowy?

Wszystkie 24 gminy w województwie małopolskim przygotowały  plany działania, na podstawie których ogłaszane są konkursy na usługi społeczne, a następnie przekazywana dotacja. Powstają nowe stowarzyszenia, osoby pracujące przy projekcie myślą o tym, jak powołać potem społeczne rady konsultacyjne, by uczestnicy warsztatów stali się zalążkiem dalszej aktywności w gminach. Wyzwolony został ogromny potencjał dobrej woli, innowacji, aktywności.

Co daje gminom Program Społecznej Integracji, czego nie daje im żaden inny program?

1. Samorządy gminne otrzymują bezpośrednie wsparcie w projektowaniu gminnej trategii rozwiązywania problemów społecznych (GSRPS), do ich dyspozycji jest najlepszy możliwy know how – eksperci, szkolenia, baza Dobrych Praktyk, a także wysoko kwalifikowani konsultanci, specjaliści od polityki społecznej (np. moderatorzy z Centrum Aktywności Lokalnej), którzy na bieżąco współpracują z gminami. Żaden inny program nie zapewnia tak bliskiej współpracy specjalistów.

2. Gminy otrzymują pomoc w identyfikacji lokalnych liderów, motywowaniu ich do działania oraz w zachęcaniu mieszkańców do aktywnego włączania się w rozwiązywanie problemów społecznych. W efekcie w gminach uczestniczących w programie mamy 15 tysięczną grupę liderów, ludzi na stałe zaangażowanych w prace nad przyszłością swoich gmin, powstało już kilkadziesiąt organizacji społecznych, kolejne oczekują na rejestrację, zaktywizowała się młodzież, która jest inicjatorem znacznej części przedsięwzięć.

3. Program umożliwia i sprzyja realizacji zadań przez samą społeczność lokalną,  dzięki

stosowaniu specjalnej procedury konkursowej Community Procurement Participation1, gdzie oprócz podmiotów samorządowych np. GOPS lub instytucje kultury i innych, np. organizacji pozarządowych, mogą uczestniczyć także spółdzielnie socjalne, firmy prywatne i osoby fizyczne, czyli zwykli mieszkańcy. Jednym słowem ci, którzy normalnie byliby z takich konkursów wykluczeni.

·        Następuje. zmiana postrzegania GSRPS, to już nie jest dokument Urzędu Gminy czy Ośrodka Pomocy Społecznej na własność społeczności, której dotyczy. Dzięki temu aktywizuje się i angażuje w życie i przyszłość gminy wiele osób, które nigdy by tego nie zrobiły. Gminna władza uczy się współrządzić z mieszkańcami;

·        Program powiększa budżety gmin o stosunkowo niewielkie środki, jednak sposób jego wdrażania, oferowane wsparcie doradcze, szkoleniowe, eksperckie, informacyjne powinno przygotować społeczności lokalne do skutecznego korzystania z innych, większych funduszy.

·        Gminy szukają nowych możliwości i same je wypracowują np. innowacyjne sposoby opieki nad osobami starszymi, w wykorzystaniu tradycji do promocji gmin i ich zasobów gospodarczych i turystycznych, we włączaniu dzieci i młodzieży z rodzin wykluczonych w działania na rzecz gmin, we wprowadzaniu nowych, dobrych wzorców dla młodzieży i dzieci.

·        Procedura Banku Światowego kontraktowania usług społecznych, mająca uproszczone tryby.

Korzyści społeczności lokalnej:

• to społeczność mówi, czego potrzebuje oraz jakie są dla niej ważne problemy;
• społeczność urealnia spojrzenie na sytuację, zwłaszcza przy opracowaniu lub aktualizacji gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych, ponieważ dane statystyczne pokazują sytuację na dużym poziomie ogólności lub nie dotyczą wszystkich problemów;
• umożliwia powstawanie grup i koalicji społecznych na rzecz rozwiązywania określonych problemów, które - jeśli zostaną dobrze poprowadzone i / lub wyłonią kompetentnego lidera - mogą przekształcić się (i często tak się dzieje) np. w organizacje pozarządowe, pozyskiwać środki z dotacji, od sponsorów i prowadzić dzięki temu działania na rzecz swojej społeczności;
• samorząd zyskuje społecznego partnera do działań, zamiast biernego konsumenta jego oferty, a równocześnie może skoncentrować się na bardziej specjalistycznych działaniach i stwarzaniu odpowiedniego klimatu w gminie dla działań społecznych i ich realizatorów;
• samorząd zyskuje nieocenione źródło informacji o sytuacji społecznej, a równocześnie może uzyskać podpowiedzi co do potrzebnych działań i ich realizatorów;
• aktywizacja społeczności lokalnej prowadzi do powstawania nowych podmiotów typu organizacje pozarządowe czy spółdzielnie socjalne, które dają nowe miejsca pracy „na miejscu”, a to z kolei obniża nieco migrację zarobkową i drenaż potencjału gminy;
• społeczność lokalna włączając się aktywnie w rozwiązywanie swoich problemów doświadcza trudu pracy (staje po stronie instytucji pomocy społecznej), widzi ile i jakich kompetencji trzeba, by,  np. opracować dobrą koncepcję rozwiązania problemu osiągnięcia celu, pozyskać na nią fundusze, wdrożyć i prawidłowo rozliczyć;
• bardzo cenny jest udział młodzieży w tych działaniach, który - oprócz pożytecznego zajęcia czasu i profilaktyki - prowadzi do jej zaangażowania na rzecz pomocy innym dzieciom czy dorosłym; uczy czerpać z tego satysfakcję, ale i jak się organizować, skutecznie działać w swoim środowisku, co może prowadzić do wzmocnienia aktywności obywatelskiej oraz przygotowania już w życiu dorosłym potencjalnych działaczy samorządowych lub na inne odpowiedzialne stanowiska;
•  młodzież działająca „u siebie” będzie mniej chętnie uciekać ze swoich stron, lecz chętniej powracać po szkołach, studiach, by pracować tam, gdzie zostawiła część siebie; a jeśli nawet pozostanie gdzieś w większym mieście, przez swoje doświadczenia będzie umiała zdobyć lepszą pracę i lepiej służyć swojej ojczyźnie dużej i małej,
•  ludzie czują się mocniejsi, pewniejsi siebie, rośnie rola kobiet i wpływ młodzieży na życie społeczne, społeczność dotąd bierna nabiera wiary, że coś mogą razem zrobić.