O nich miały zapomnieć kolejne pokolenia Polaków, ich bunt przeciwko reżimowi miał być wymazany z narodowej, zbiorowej pamięci. Trzeba było aż 20 lat niepodległej i wolnej Polski, aby przywrócić o nich pamięć – pamięć o Żołnierzach, którzy zostali Wyklęci. Dziś środowiska patriotyczne buntują się przeciw takiemu nazywaniu tych, którzy nie ugięli się aż do ostatniego żołnierza podziemnej Polski w 1963 roku, przed podporządkowaniem Polski wschodniemu, totalitarnemu hegemonowi – współcześni patrioci chcą aby nazywać ich Żołnierzami Nieugiętymi. Mimo, że Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych jest oficjalnym, państwowym świętem od lat 5, to w wielu polskich miastach i gminach dzień 1 marca mija tak, jak każdy zwykły dzień. W Zakliczynie pierwszy spektakl poświęcony Żołnierzom Wyklętym został przygotowany przez Adama Pyrka i pokazany publiczności 5 lat temu podczas gminnych obchodów Narodowego Święta Niepodległości. Mieliśmy kolejne odsłony spektaklu w reżyserii Adama Pyrka, gościliśmy barda doktora Andrzeja Kołakowskiego, Teatr Nie teraz z Tarnowa. W 2014 roku po kolejnym spektaklu wyreżyserowanym przez Pyrka, ówczesny radny Rady Powiatu Tarnowskiego w asyście Jacka Zaparta i piszącego niniejszą relację udali się pod pomnik w Rynku oraz na grób kapitana Jana Dubaniowskiego „Salwy”, by złożyć wiązankę kwiatów i zapalić znicze. Kto przypuszczał wówczas, że 1 marca 2015 roku, w Zakliczynie odbędą się obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych o randze powiatowej ?

Na pytanie, dlaczego Zakliczyn był w minioną niedzielę powiatowym centrum patriotyzmu odpowiedział w jednym z wywiadów starosta tarnowski Roman Łucarz – bo zaproponowany przez władze samorządowe tamtejszej gminy program jest ciekawy i różnorodny, pozwalający na godne upamiętnienie żołnierzy polskiego podziemia niepodległościowego. Trzeba pamiętać, że gmina Zakliczyn to ostoja powiatowego patriotyzmu. Pan Starosta docenił naszą społeczność i podniósł rangę organizowanej uroczystości tak jak poseł do PE dr Andrzej Duda, a jak z tej roli wywiązaliśmy się jako organizatorzy ? W Starostwie Powiatowym twierdzą, że bardzo dobrze i proponują kolejne, wspólne przedsięwzięcia. 1 marca uroczystości rozpoczęliśmy od mszy świętej w kościele pw. św. Idziego opata, której przewodniczył ks. proboszcz Paweł Mikulski. Uroczystą oprawę mszy zapewniła Strażacka Orkiestra Dęta „Filipowice”, poczty sztandarowe Służby Więziennej z Tarnowa, NSZZ „Solidarność” RI z Zakliczyna, zakliczyńskich szkół; Podstawowej, Gimnazjalnej i Ponadgimnazjalnej oraz Zespołu Szkolno – Przedszkolnego z Paleśnicy. W pierwszej ławce zasiedli; senator Kazimierz Wiatr starosta Roman Łucarz z wicestarostą Jackiem Hudymą, burmistrz Dawid Chrobak. Homilia wygłoszona przez ks. Pawła Mikulskiego to była piękna lekcja polskiej „skazywanej na zapomnienie” historii i jej bohaterów. Szczególnie wymownie zabrzmiały retoryczne pytania o groby Żołnierzy Nieugiętych. „Ojczyzna to nasza matka – mówił ks. Mikulski – jaka matka tak postępuje ze swoimi dziećmi ? Mówi się o takiej matce że jest wyrodną matką…ale to nie Ojczyzna, ale państwo wówczas zorganizowane nie pozwoliło synom tej ziemi nawet na godny pochówek. (…) Dziś mamy się cieszyć z Oscara dla polskiego filmu szkalującego Polaków jako ludzi niegodziwych i antysemitów. To jest powód do dumy? A czy gdyby dziś trzeba było bronić Ojczyzny, ilu z nas by to bez wahania uczyniło ? ….”  Wiele tych pytań padło podczas kazania i na wszystkie z nich każdy powinien sobie odpowiedzieć sam. Po mszy świętej w asyście Orkiestry i pocztów sztandarowych goście, delegacje samorządowe i szkolne udały się pod pomnik Pamięci Ofiar Walki o Niepodległość na zakliczyńskim rynku by złożyć wiązanki kwiatów. Wartę przy pomniku zaciągnęli niezawodni strażacy z OSP Zakliczyn, a burmistrz Dawid Chrobak odczytał list od patrona uroczystości posła do PE Andrzeja Dudy. Po zakończeniu manifestacji do biegów na symbolicznym dystansie 1963 metrów oraz na 11 km wystartowali uczestnicy ogólnopolskiego Biegu Pamięci Żołnierzy Wyklętych „Tropem wilczym” zorganizowanym w Zakliczynie przez SKKT PTTK „Compass” działającym przy Zespole Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Zakliczynie. W Małopolsce oprócz Zakliczyna tylko w Bochni i Zakopanem zorganizowano tego typu biegi, a w Polsce w zaledwie 81 miejscowościach. W Zakliczynie „Compass” przygotował jeszcze grę miejską o patriotycznym charakterze. O tym kto i jakie miejsce zajął w poszczególnych dyscyplinach poinformujemy w oddzielnym artykule, ale cieszy fakt, że do Zakliczyna na bieg „Tropem wilczym” zjechali nie tylko mieszkańcy gminy i powiatu, ale Krakowa, Nowego Sącza, byli też uczestnicy z Podkarpacia. Gdy odbywały się biegi, szefowie samorządu powiatowego i gminnego złożyli kwiaty na mogile Kapitana Jana Dubaniowskiego „Salwy” – Żołnierza Wyklętego, którego mogiła znajduje się na cmentarzu parafialnym w Zakliczynie. W trakcie zakliczyńskich uroczystości młodzież przeprowadziła zbiórkę publiczną na budowę Szkoły im. płk. Franciszka Niepokólczyckiego (z polskim językiem wykładowym), w Łanowicach na Ukrainie. Uzbierano w Zakliczynie ponad 600 zł.  Zwieńczeniem obchodów był spektakl „Oskarżeni o wierność” według scenariusza i w reżyserii Adama Pyrka, którego premiera odbyła się w Sali im. W.S. Jordana w ratuszu. To była swoista podróż przez „zapomnianą historię”, która zaczyna się od walki największej podziemnej armii II wojny światowej, poprzez wątki i postaci niezłomnego podziemia lat 1944 – 63 aż po refleksję dnia dzisiejszego. Program w sposób oszczędny i rzeczowy prowadzili zakliczyńscy gimnazjaliści; Przemysław Nowak i Rafał Ulanecki, a recytacjami uzupełniała to Gabriela Jarosz. Więcej niż tekstu mówionego było piosenek z treścią w patriotycznej i nowoczesnej jednocześnie oprawie muzycznej zespołu w składzie: Krzysztof Pyrek – skrzypce, pianino, organy, Dariusz Pyrek – gitara, Jarosław Pyrek – gitara basowa, i Adam Pyrek – instrumenty perkusyjne. Karolina i Katarzyna Świerczek oraz Małgorzata Pyrek zaśpiewały większość utworów, czasem z towarzyszeniem zespołu „Ballada”. Jako soliści wystąpili Przemysław Majewski oraz grający „kombatanta” Wojciech Słupski. Publiczność doceniła blisko 90 minutowy program oklaskami na stojąco. Po spektaklu można było nabyć „świeżo” wydaną książkę „Represje komunistyczne w Tarnowskiem 1945-1956. Miasto i powiat Brzesko” autorstwa dr Marii Żychowskiej, co też sporo osób uczyniło. To bardzo ważna pozycja z punktu widzenia czytelnika zakliczyńskiego, bowiem dotyczy postaci i wydarzeń z terenu naszej gminy – wszak w tamtych czasach gmina Zakliczyn należała do powiatu brzeskiego. Tak skończył się 1 marca 2015 roku w Zakliczynie, ale obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych odbędą się jeszcze 3 marca w Zespole Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Zakliczynie z udziałem córki kapitana Jana Dubaniowskiego „Salwy”, pani Marii Dubaniowskiej - Guzdek oraz w dniu 9 marca w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych, gdzie zaplanowano przy współpracy z Zespołem Szkoły Podstawowej i Gimnazjum zorganizowana zostanie sesja naukowa pod tytułem „Żołnierze Niezłomni w walce z dwoma totalitaryzmami”.